Kısırlık (infertilite ) günümüzde görülme sıklığı giderek artan bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Her ne kadar klasik bilgi olarak tüm evli çiftlerin % 15 inde kısırlık görülmektedir söylemi söz konusu ise de bu oran geçmiş 30- 40 yılın sıklığını yansıtmaktadır. Günümüzde ise bu oranın giderek yükseldiği bir gerçektir.
Amerikan üreme sağlığı derneğinin yaptığı uyarıya göre, eğer bu artış eğilimi devam ederse 2050 yılında her bebek yardımcı üreme yöntemleri ile ( yumurtama, aşılama ve tüp bebek ) yöntemleri ile doğacaktır öngörüsünde bulunmuştur.
Kısırlık sıklığının bu şeklide belirgin artışında en önemli etken; günümüz yaşam şartlarının ve beslenme şeklinin tüm vücut hücrelerinde ve özellikle üreme hücrelerinde (yumurta, sperm) oluşturmuş olduğu olumsuz etkilerdir.
İnsanlar artık daha az hareket etmekte, fiziksel aktivite de bulunmamakta, içeriğinde zararlı olabilecek hazır ve dondurulmuş gıdalar ve özellikle glisemik indeksi yüksek besinleri ( şekerli, yağlı ve protein den zengin ) daha çok tüketmektedir. Bu tür beslenme insan vücudunda ki tüm hücrelerde ve özellikle üreme hücrelerinde olumsuz etkiler oluşturmakta; oksidatif stres diye tanımlanan, hücre metabolizması sonucu açığa çıkan ve hücrenin tüm moleküllerine, hatta gen ve kromozomlarına zararlı etki gösteren serbest oksijen radikallerinin oluşumuna yol açmaktadır. Bunun sonucunda üreme hücrelerinin fonksiyonları bozulmakta ( spermin ve yumurtanın yeterli düzeyde üretimi ve döllenme kapasitesi azalmakta ve bunun sonucunda doğurganlık potansiyeli azalmaktadır.
Aşırı yüksek ısı karşısında pişirilmiş ( kebap, döner, ızgara gibi direkt ateşe maruz kalmış) yiyeceklerin fazla tüketilmesi sonucunda da vücutta zararlı metabolitler ( glikasyonmetabolitleri) ve bunun sonucunda hücre zararı oluşmaktadır.
Genel sağlık açısında olduğu gibi kısırlık sorunu yaşayan çiftlere önerimiz; şekerli ( hamur işleri, makarna pilav ve tatlı ) yağlı ve proteinden ( et ürünleri; sucuk, salam vb )zengin beslenmemeleri; fastfoOd ve hazır besinlerden uzak durmaları, kebap döner ve ızgara gibi hem proteinden zengin hemde yüksek ateşe maruz kalmış besinleri mümkün oldukça az tüketmeleri, klasik türk mutfağı beslenme düzenine geri dönmeleri, bol sebze ve meyve tüketmelerini önermekteyiz.
Meyve ve sebzeler yüksek antioxidan içerikleri ile hücre metabolizması sonucu oluşan zararlı molekülleri nötralize etmekte ( serbest oksijen radikalleri ve glikasyon ürünleri ) ve bu şekilde hücre zararının önlenmesinde en etkili besinlerdir.
Özellikle güçlü antioxidan içerikleri olan C vitamin ve Likopen den zengin meyve ve sebzeler; domates, kırmızı biber, portakal, greyfurt vb bolca tüketmelerini öneriyoruz.
Sigara ve alkol gibi tüm vücut ve üreme hücreleri için oldukça zararlı olan alışkanlıklardan kesinlikle vazgeçmelerini istiyoruz. Sigara üreme hücrelerinin fonksiyonlarını bozan ve sayısını azaltan en zararlı etkenlerin başında gelmektedir.
Beslenmenin düzenlenmesi, sigara ve alkol den uzak durulması fiziksel aktivitenin arttırılması;( spor egzersiz vb ) tedavinin etkinliğinde ve başarısında en az yumurta ve sperm gelişimini uyaran ilaçlar kadar etkindir.
spor ve egzersiz sperm ve yumurta üretimi için gerekli olan androjen hormonları üretimini arttırarak olumlu katkıda bulunmaktadır.
Özet olarak hastalarımızın günümüz yaşam ve beslenme alışkanlıklarından vazgeçmelerini, doğal beslenmelerini, daha az ve kalorisi daha düşük besinler tüketmelerini daha çok hareket etmelerini öneriyoruz.
Tüp bebek tedavisinde yumurta gelişimini sağlayan ilaçlara yanıt alamadığımız, yumurta kalitesi bozulmuş, döllenme ve embrio gelişiminde sorun yaşanan veya daha önce tekrarlayan başarısız tüp bebek uygulamaları olan hastalarımızın beslenmelerini düzenleyerek ve antioxidan etkisi olan ilaçlar kullanarak olumlu sonuç alabilmekteyiz.
Sperm ve yumurtanın üretilmeye başlanmasından, yumurtlama ve döllenme aşamasına kadar geçen süre yaklaşık 120 gün sürmekte olduğu için, özellikle başarısız tüp bebek öyküsü olan çiftlerde bu süreçte beslenmenin düzenlenmesi ve antioxidan tedavinin uygulanması, sonrasında tüp bebek tedavisinde başarı şansını arttıracaktır.
